برای تعیین اقلیم ایران به تفکیک مناطق مختلف، غالباً از روشهای طبقه بندی شناخته شده جهانی همچون کوپن، دمارتن، آمبرژه، سلیانینوف و ... استفاده می شود، که گاهاً جوابگو مناطقی از ایران نمی باشند. چرا که روشهای سیستم طبقه بندی اقلیمی سنتی با اینکه بسیار متنوع هستند، اما دارای نقاط ضعف می باشند، که از کارایی جامع و بهتر این سیستم ها می کاهد و علیرغم توسعه اساتید صاحب نظر اقلیم شناسی برای احتیاط در استفاده این روش های خارجی برای تمام مناطق ایران، پژوهشگرانی بدون در نظر گرفتن ضعف و محدودیت این سیستم ها، آنها را برای کل کشور بکار می برند.
مهمترین هدف در این برنامه (برگرفته از رساله دکتری رسول همتی تحت عنوان "رویکرد نوین در اصلاح و ارایه سیستم طبقه بندی اقلیمی ایران")، معرفی یک سیستم طبقه بندی جدید برای ایران در قالب یک اقلیم نما است که با ارائه روش بومی شده برای تمام نواحی اقلیمی کشور جوابگو بوده و در آن با کمترین داده هواشناسی، در قالب فرمول های کوتاه و آسان، اقلیم مناطق مختلف در بازه های زمانی ماهیانه و سالیانه تعیین گردد.
اقلیم نمای فوق در قالب یک نرم افزار با قابلیت اجرا در تمامی ویندوزهای 11، 10، 7 و ... تهیه شده است.
ساختار اصلی این نرم افزار، یک فایل در محیط اکسل برنامه نویسی شده و تنها شرط استفاده از آن داشتن Office ماکروسافت می باشد.
توجه: قبل از اجرای فایل اکسل، حتما ماکروی اکسل خود را فعال نمایید (راهنمای فعال کردن ماکروی اکسل).
برای پیاده سازی آب و هوای شهر دلخواه خود، فقط کافی است در برنامه اکسل باز شده از باکس کشوئی تعبیه شده، ایستگاه " هواشناسی مورد نظر خود را انتخاب نمایید.(تصویر زیر).
در اقلیم نمای پیشنهادی برای ایران با استفاده از دو پارامتر دما و بارندگی، توصیف سریع ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ اقلیمی یک مکان انتخابی در بازه زمانی مشخص ﺑﺎ ﻳﻚ نگاﻩ ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﻣﻨﺘﻘﻞ می شود. این اقلیم نما ﺑﻪ ﺩﺭﻙ ﻭ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻘﺎﺩﻳﺮ ﺯﻳﺎﺩ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎی آب و هوائی ﻛﻤﻚ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺿﻤﻦ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﺩﻫﻲ ﻭ ﺧﻼﺻﻪ ﺳﺎﺯﻱﺩﺍﺩﻩﻫﺎ، ﻣﺸﺎﺑﻬﺖﻫﺎ ﻭ ﺍﺧﺘﻼﻑﻫﺎﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺭﺍ ﺁﺷﻜﺎﺭ می ﺳﺎﺯد.
سایر ویژگی های مهم اقلیم نمای پیشنهادی برای ایران:
1) دو نمودار در یک نمودار رسم و همزمان تغییرات ماهیانه و سالیانه "شاخص خشکی" و "شاخص دمائی" در این اقلیم نما قابل مشاهده است.
2) این اقلیم نما برای شناخت زمان های "خشک و مرطوب" و "گرم و سرد" کاربرد دارد.
3) در این اقلیم نما، نقطه "سالیانه" معرف متوسط اقلیم ایستگاه انتخابی طی دوره آماری می باشد.
4) برای مقایسه ماه های سال، اقلیم هرماه بصورت مستقل از سایر ماه ها جانمایی شده است (مثلا ماه خرداد با ماه آذر چه شباهت یا تفاوتی اقلیمی با هم دارند).
5) آستانه و مرز زمان نوع اقلیم ها، شدت اقالیم را نشان می دهد (بطور مثال قرار گرفتن 2 یا چند ماه در یک منطقه اقلیمی، این نگاه را می دهد که کدام ماه خشک یا مرطوب بوده و یا سرد و گرم می باشد).
نحوه استفاده از اقلیم نمای پیشنهادی برای ایران:
در این اقلیم نمای پیشنهادی برای ایران برای محاسبه اقلیم یک ایستگاه انتخابی، در نمودار طراحی شده تلاقی شاخص دمائی در محور افقی (x) با شاخص خشکی در محور عمودی (y) اقلیم شهر یا ایستگاه انتخابی را مشخص می کند.
در این اقلیم نما، ایستگاه انتخابی در کنار اقلیم 31 مرکز استانی و چند ایستگاه شناخته شده جهان جهت آشکارسازی ﻣﺸﺎﺑﻬﺖﻫﺎ ﻭ ﺍﺧﺘﻼﻑﻫﺎﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩ باهم جانمایی شده است..(تصویر زیر).
ایستگاه مهرآباد تهران طی دوره آماری 99-1370 با متوسط دمای سالیانه 18.3 درجه و محاسبه شاخص خشکی سالیانه 8.7 دارای:
اقلیم سالیانه نیمه گرمسیری و خشک می باشد.
در این ایستگاه 10 ماه از سال بطور متوسط وضعیت خشکی و 2 ماه مرطوب بوده و وضعیت دمائی در دوازده ماه سال به ترتیب: ماه های گرم 6، ماه های سرد 4 و معتدل 2 ماه می باشد.- همتی. رسول، زینالی. بتول، خوش اخلاق. فرامرز، 1403، رویکرد نوین در اصلاح و ارائه سیستم طبقه بندی اقلیمی ایران، رساله دکتری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگـاه محقق اردبیلی.
2- همتی. رسول، زینالی. بتول، خوش اخلاق. فرامرز، 1403، رویکرد نوین در اصلاح و ارائه سیستم طبقه بندی اقلیمی ایران، مجله نیوار، دوره 48، شماره 127، ص 62-82.