سیستم طبقه بندی اقلیمی ولادیمیر کوپن یکی از پرکاربردترین سامانههای طبقه بندی اقلیمی جهان است.
این طبقه بندی برای نخستین بار توسط اقلیم شناس روسی آلمانی ولادیمیر کوپن (Wladimir Koppen) در سال ۱۸۸۴ مطرح شد و بعدا خود کوپن چندین تغییر در آن داد که مهمترین این تغییرها در سال های ۱۹۱۸ و ۱۹۳۶ بود.
در زمان کوپن، دادههای دما و بارش برای محدودههای باریکی در دسترس بود، اما گزارشهای گیاهی فراوان برای بسیاری مناطق کشفشده آن روزگار وجود داشت و با توجه به باور کوپن که گیاه "اقلیم متبلور مرئی" است، او از گیاهان بهعنوان جوسنجهای مفید برای شناخت اقلیم استفاده کرد و با این شیوه توانست کمبود دادهها را تا حدی جبران کند.
این نگرش در رساله دکتری وی نیز وجود داشت، چون کوپن براساس تجربیات دوران کودکی در روسیه معتقد بود پراکنش گیاهان عمدتاً به وسیله عرض جغرافیایی تعیین میشود. از طرفی کوپن به کشف ویژهای هم دستیافته بود و آن، "حد یا مرز درخت" بود.
این کشف نشان میداد که شمالیترین عرض جغرافیایی رشد درختان به وسیله دمای گرمترین ماه تعیین میشود. در جایی که متوسط دمای ماهانه °10 سلسیوس یا کمتر است، درختان نمیتوانند رشد کنند.
کوپن با استفاده از خط همدمای °10 و °20 سلسیوس، سیستم اقلیمی و مرزهای آب و هوائی کره زمین را ارائه کرد. در اواخر دهه 1890 کوپن دریافت که عامل تمایز مناطق آبوهوایی تنها درجه حرارت نیست، بلکه عواملی مانند مقدار و پراکنش فصلی بارندگی نیز در این امر دخالت دارند.
استفاده از سیستم طبقه بندی کوپن در زمان حیات خودشان مورد اقبال جوامع علمی قرار گرفت بطوریکه در سال 1936 با همکاری اقلیم شناس آلمانی رودلف گایگر (Geiger)، با بازنگری سیستم قبلی کوپن، نگرش جدید با طرح نوین و پیچیده طبقهبندی اقلیمی جدید انجامید که با عنوان «سیستم طبقه بندی اقلیم کوپن - کایگر» منتشر شد.
امروزه بیش از یک سده از زمان ارائه سامانه طبقهبندی اصلی کوپن و مدل اصلاحی آن توسط سایر پژوهشگران میگذرد، ولی با این حال دنیای اقلیمشناسی هنوز شاهد استفاده گسترده از آن در درس نامه مدرسهها و دانشگاهها است. همچنین سامانه ریاضی طبقهبندی وی در طول سالهای متمادی راهنمای تکنیکهای تحلیل و تقسیمبندی اقلیم هواشناختی بوده و بسیاری از پژوهشگران رشتههای مختلف دانشی، مانند اقلیمشناسی، هواشناسی، جغرافیای گیاهی، آبشناسی و بومشناسی فیزیولوژیک از این سامانه طبقهبندی بهعنوان مبنا و پایهای برای منطقهبندی آب و هوایی و ارزیابی خروجی مدلهای جهانی اقلیم استفاده کردهاند.
در آخرین اصلاحیه های این سیستم و گستره جهانی آن، دکتر بک. اچ . ای (Beck, H.E) در سال 2023 نقشه های کوپن- گایگر برای سال های 1901-2099 براساس تغییرات اقلیمی با سناریوی CMIP6 با وضوح بالا (1 کیلومتر) را در سایت https://www.gloh2o.org/koppen منتشر کرده است.
برگردان نقشه های کوپن- گایگر برای ایران براساس تغییرات اقلیمی با سناریوی CMIP6 در زیر قابل دریافت است.
1- نقشه سیستم طبقه بندی اقلیمی کوپن - کایگر برای ایران طی سال های 1901 لغایت 1930
2- نقشه سیستم طبقه بندی اقلیمی کوپن - کایگر برای ایران طی سال های 1991 لغایت 2020
3- نقشه سیستم طبقه بندی اقلیمی کوپن - کایگر برای ایران طی سال های 2071 لغایت 2099 براساس تغییرات اقلیمی با سناریوی CMIP6